روزه بگیریم؟

روزه یک تمرین بزرگ و مهم برای پرهیز است. خداوند عالم که ما را خلق کرده است، صلاح ما را در این می داند.که در برخی از روزهای سال، باید غذای خود را کم کنیم. در دین های متخلف نیز این موضوع به نوعی وجود دارد.

حتی شاید در مکاتبی که الهی هم نیستند. برای رسیدن به اثراتی، نوعی از کم  خوردن و کم نوشیدن وجود دارد. روزه داری به روشی که در شریعت اسلامی آمده است. بهترین الگوی سالم شدن بدن است، پزشکی که نسخه بیمار را با پرهیز دادن شروع نکند. کار غیر علمی کرده است.

در واقع اگر شخصی بیمار است یا اختلال مزاج دارد، باید اول پرهیز داشته باشد. پرهیز به عبارتی جلوی مشکل را گرفتن است. به عنوان مثال کسی که مزاج گرم دارد. باید  اول از گرمی جات پرهیز کند و سپس خنکی جات مصرف کند که به دنبال آن سلامتی حاصل می شود.

 پرهیز نیز كاری دشوار است، زیرا فرد به غذاها و نوشیدنی‌های خاصی علاقه یا عادت دارد. اما پزشك به دلایلی مصرف آن را برای  مدتی کوتاه یا طولانی منع می‌كند. روزه داری غیر از فواید معنوی، تمرینی برای یك اصل مهم طبی هم می‌باشد.

چرا روزه بگیریم؟

روزه داری یک تدبیر درمانی است و بیش از هر داروی ضد چاقی،‌ چربی‌سوز و… موجب دفع رطوبت‌های زائد بدن، کاهش وزن و سایز، و معتدل ‌شدن مزاج بدن می‌شود. نشانه‌های این اعتدال را می‌توان به‌ صورت کاهش سنگینی و لختی بدن و بازگشت به سلامتی مشاهده کرد.

روزه داری رطوبت های بدن را كم می كند و حرارت های بدن را شفاف تر می كند.و به عبارت دیگر می توان گفت كه حرارت را افزایش می دهد. روزه مزاج انسان را به سمت گرمی و خشكی می برد.بنابر این مزاجهای تر و به ویژه مزاج سرد و تر بیشترین بهره جسمی را از روزه می برند.

چرا سی روز روزه می‌گیریم؟

امروزه در مکاتب مختلف به دلایل گوناگونی اغلب چند روز متفاوت در ماه یا روزه گرفتن در روزهای مشخص توصیه می‌شود. اما چرا در دین ما توصیه به سی روز شده است؟ طبق نظر دانشمندان در این دوره در ترکیب خون هیچ تداخلی ایجاد نمی‌شود.و به عبارتی تغییری در آن حاصل نمی‌شود.

همان‌طور که می‌دانیم خون یکی از عناصر چهارگانه مهم از طب سنتی در سلامت انسان است.و هرگونه تغییری در ترکیب آن نشانه آغاز بیماری است. بر اساس علم امروزی هم ذخایر گلیکوژن کبدی و ذخایر چربی بدن برای تأمین نیاز یک ماه بدن به تنهایی کافی است. بنابراین هیچ مشکلی از جهت کم خوردن غذا برای بدن به وجود نخواهد آمد.

پیشواز، آماده سازی بدن برای روزه داری

پیشواز رفتن در امر روزه داری که از مستحبات است از نظر طبی نیز کار خوبی است. عموما در مستحبات می توان حکمت های بدنی هم پیدا کرد. پیشواز رفتن باعث می شود که بدن انسان برای روزه داری یک ماهه آماده شود.

پاکسازی بدن با روزه

زمانی که معده خالی است، ضمن این که داخل معده و گوارش پاکسازی می شود. بعد از گذشت مدتی، خلاء به وجود آمده در معده باعث می شود.که مواد از سایر قسمت های بدن به معده و گوارش جذب شوند که هضم و استفاده  یا دفع می شوند.که مکانیسم زیبایی است.

به عبارتی زمانی که معده و گوارش از همه جا فراخوان می کنند.و همه مواد تجمع یافته، ذخیره و ژله شده که فرد را چاق و خمود  کرده است را جمع آوری و مصرف می کند. همه اعضاء بدن پاکسازی می شود. این پاکسازی به خصوص در اعضاء مهم بدن اتفاق می افتد.

موادی که در مغز تجمیع یافته اند. با روزه داری به سمت پایین کشیده شده وهضم یا جذب یا دفع می شوند. همچنین این اتفاق در کبد نیز می افتد و روزه یکی از بهترین راه های برطرف شدن کبد چرب است. روزه داری همچنین قلب و عروق را پاکسازی می کند.

خلط های دم و بلغم بیشترین اخلاط بدن است. علت چاقی همین دو خلط هستند.که این دو، در روزه داری مصرف شده و به حالت عادی وطبیعی خود در می آیند. اکثر مردم دچار تجمعاتی از این دو خلط در بدن هستند. این اثر به مقدار کمتر روی اخلاط سودا و صفرا نیز  ایجاد می  شود.

امروزه ریشه بسیاری از مشكلات مردم، تجمع مواد زائد در بدن می‌باشد. روزه داری باعث از بین رفتن تدریجی رطوبت‌های زائد و مصرف مواد اضافه بدن می‌شود و منجر به این می شود که مواد زائد  نیز آماده دفع ‌گردند.

روزه باعث می‌شود بدن این مواد اضافی را مصرف نماید.

با روزه داری روند پیری را کند کنید

روزه داری، آب، رطوبت ها و چربی های بدن را کاهش می دهد. در برخی مقالات آمده که ممکن است در اوایل ماه مبارک رمضان، مقداری قند کم شود.ولی بعد از مدتی به حالت عادی خود می رسد.چرا که بدن از مناطق دیگر جبران می کند.

تحقیقی که روی حیوانات انجام شده نشان می دهد که اگر به آنها گرسنگی بدهند. دیابت کمتر اتفاق می افتد و اثرگذاری انسولین بیشتر می شود. جالب است بدانیم که روزه، فرآیند پیری را کند می کند. کسانی که روزه داری صحیح داشته باشند. دیرتر پیر شده و طول عمر بیشتری دارند.

روزه داری برای جوانان و نوجوانان

کسانی که روزه بر آنها واجب شده و به سن تکلیف می رسند. دچار تغییرات هورمونی و مسائل جنسی می شوند که روزه در کنترل و مهار آن نقش موثری دارد.و باعث خویشتن داری می شود.

ذکر این نکته ضروری است.که در بازه زمانی ۲۰ تا ۳۰ سال حرارت بدن، بسیار زیاد  است و روزه داری باعث می شود که حرارت بدن بیشتر افزایش یاید.

تدابیر طب ایرانی در کاهش تشنگی ناشی از روزه داری

دکتر رضایی پور در خصوص تدابیر طب ایرانی در کاهش تشنگی ناشی از روزه داری، بیان کرد: در وعده های سحر و افطار می توان در کنار پرهیز از خوراکی های سرخ کردنی و چرب، خوردنی های عطش آور چون بادنجان، کشک، ماکارونی، لازانیا، ماهی، کنسروها و مصرف شیرینی ها به ویژه شیرینی های قنادی چون زولبیا و بامیه یا پشمک. با خوردن خوراک های دارای آلوبخارا. تمر هندی و زرشک، نوشیدن شربت های سرکه شیره. سکنجبین، شربت آبلیمو یا شربت بیدمشک با گلاب یا آب آلو، نوشیدن عرق کاسنی به تنهایی یا همراه با یک قاشق چای خوری تخم خرفه و نوشیدن ماء الشعیر طبی به جای آب و چای از ایجاد تشنگی زیاد در طول روز پیشگیری کرد. همچنین اسپری کردن گلاب خنک در فضای اتاق، بوییدن سیب، خیار، لیمو و گلاب به کاهش تشنگی کمک می کند.

وی با اشاره به  شرایط خاص ماه رمضان و همچنین مراسم عبادی و توصیه به شب زنده داری و تغییر ساعات خواب، گفت: حدود دو تا سه ساعت پس از افطار سبک بخوابید و از بیدار ماندن تا سحر پرهیز کنید. دست کم ۱-۱/۵ ساعت برای وعده سحر وقت بگذارید.و پس از سحر نیز ۱-۲ ساعت بیدار باشید و از خوابیدن بلافاصله پس از نماز صبح بپرهیزید. ساعات نخستین روز تا ظهر زمان مناسبی برای مطالعه و درس خواندن هستند.

وی افزود: در صورت احساس ضعف شدید یا عطش شدید در طول روز استراحت کنید.ولی تلاش کنید این خواب حدود میانه روز باشد که هوا گرم است.و تا جایی ممکن از خوابیدن در نزدیکی غروب آفتاب بپرهیزید. خواب روزانه باید در محیطی ساکت، تاریک و با تهویه مناسب باشد.

راه‌های جلوگیری از یبوست در ماه رمضان

 عارضه یبوست یکی از مشکلات رایج گوارشی در ماه رمضان محسوب می‌شود. این عارضه به‌ خاطر از دست دادن آب بدن اتفاق می‌افتد. از طرفی برخی غذاها باعث دامن زدن به این مشکلات می‌شوند. اما از جمله توصیه های طب سنتی در ماه رمضان این است که در هنگام افطار آلو، انجیر خیس، گلابی، هندوانه، هلو و میوه‌های آبدار بخورید. کیوی هم از میوه‌هایی است که به پیشگیری و درمان یبوست کمک زیادی خواهد کرد.

اهمیت وعده سحر

در ادعیه گذشتگان ما توجه زیادی به مصرف وعده سحر شده است. دعاهای مخصوص این زمان خود نشان‌دهنده اهمیت آن در روند روزه است. هر کدام از ما خاطرات سحری‌هایی که همه افراد خانواده دور هم و سر یک سفره جمع می‌شدیم را به خاطر داریم. اما امروزه متأسفانه کوچک شدن خانواده‌ها و اجبارهای کاری باعث چشم پوشی از سحری خوردن شده است.

شاید در زمان‌هایی که روزها کوتاه‌تر هستند حذف وعده سحری مشکلی به دنبال نداشته باشد.اما در روزه‌های فعلی که طول روزه‌داری حدود ۱۶ تا ۱۷ ساعت در روز می‌رسد.حذف وعده مهم سحری توان و طاقت فرد را کاهش داده و سردرد و افت قند خون را در طول روز برای او به دنبال دارد.

مسئله مهم دیگر خوابیدن با شکم پر بعد از سحر است زیرا باعث سوءهاضمه و مشکلات گوارشی می‌شود. حکمت روزه، تنظیم اعمال حیاتی بدن و دفع اخلاط فاسده از بدن است. با خوابیدن بعد از سحری با شکم پر، نه تنها کمکی به سیستم گوارشی خود ننموده‌ایم.که فشار روی معده خود را مضاعف کرده‌ایم.

به علاوه در این ماه، نیاز به شادابی و نزدیک‌تر شدن به خدا داریم. با شکم پر خوابیدن باعث کسلی و خمودگی ما در روز بعد می‌شود و فرصت بازسازی‌مان را از دست می‌دهیم. بهترین وقت خوابیدن هنگامی است که هضم معدی انجام گرفته و غذا از دهانه معده عبور کرده باشد.

زمان مناسب برای خوردن سحری

 توصیه کارشناسان سلامت این است که در ماه رمضان حتی‌الامکان زودتر به رختخواب بروید تا بتوانید زودتر هم بیدار شوید. حدود ۱/۵ ساعت تا اذان بهترین زمان برای بیداری است. در این فاصله می‌توانید زمان خوردن سحری را به خوبی مدیریت کنید. پیشنهاد می‌کنیم در مورد بهترین زمان سحری خوردن این مقاله را مطالعه کنید.

 سحری را متنوع بخورید

 این موضوع را فراموش نکنید که تنوع غذایی در رژیم غذایی سحر و حتی افطار بسیار مهم است. سعی کنید توصیه های طب سنتی برای ماه رمضان در مورد رژیم غذایی را جدی بگیرید و از مواد متنوع و مغذی زیادی در وعده‌ها و میان‌ وعده‌‌هایتان استفاده کنید. از یاد نبرید که در این ماه نباید غذاهایی بخورید.که تفاوت زیادی با رژیم‌تان در دیگر ماه‌های سال داشته باشد.

غذای مناسب سحر

همان‌طور که گفتیم وعده سحر بسیار مهم است. حتی اگر به سبکی وعده صبحانه باشد نباید حذف شود. سعی کنید از غذاهای خشک مثل کوکو و کتلت در سحر اجتناب کنید چون در طول روز بسیار تشنه می‌شوید. مصرف شیر ولرم با خرما، انواع میوه یا آب آن، یا یک صبحانه مختصر بهترین انتخاب برای وعده سحر هستند. حتماً در سحر از لیموترش به همراه آب استفاده کنید تا بوی بد دهان شما در طول روز از بین برود.

 چگونه روزه را باز کنیم؟

در روزه داری مخاط دستگاه گوارش انسان، خشک می شود.و معده تحمل هضم یک غذای سنگین را در زمان باز کردن روزه ندارد. به همین دلیل، پس از روزه ای طولانی مناسب است که افطار خود را با یک نوشیدنی گرم و ترجیحا کمی شیرین و یک غذای سبک و ساده و زودهضم آغاز کنیم. استفاده سنتی از آب جوش چای کمرنگ، شیر گرم و شربت عسل  گرم به عنوان نوشیدنی ناظر به همین آموزه طبی است. البته شاید بی اغراض بتوان گفت که بهترین گزینه برای افطار خرما با یک نوشیدنی گرم است.که ضمن افزایش سریع قند خون و رفع ضعف ناشی از افت آن با اصلاح وضعیت اشتها موجب جلوگیری از پرخوری می شود. کشمش و انجیر و عسل نیز می توانند جایگزین خرما شوند.

یکی دیگر از توصیه های رایج زمان افطار گشودن روزه با کمی نمک است که معده های سرد و تر موجب تقویت هاضمه و دفع رطوبات لزج دستگاه گوارش می شود. البته در این مورد باید رعایت حال فرد و بیماری های وی را نیز نمود. ضمن اینکه اگر فرد معده گرم و خشک داشته باشد یا در اثر روزه داری دچار گرمی و خشکی معده شده باشد لازم است از این کار پرهیز کند.

پرهیز از مصرف غذاهای غلیظ برای افطار

غذای افطار باید سبک باشد و ترجیحاً از غذاهایی انتخاب شود که بدن به آن ها قبلا عادت داشته است. مصرف آش و سوپ در ابتدای افطار مفید است.

برای افطار بهتر است از غذاهای غلیظ یا غذاهایی كه هضم سخت دارند پرهیز شود. مثلاً باید از مصرف حلیم یا بعضی از انواع آش كه دارای لعاب می‌باشند. اجتناب كرد و یا آنها را به صورت سبك تهیه و مصرف نمود.

مثلاً‌ آش‌های سبك كه حاوی مقداری لپه، كمی برنج، كمی گوشت چرخ كرده یا مختصری گوشت سینه مرغ و مقدار بیشتری سبزی می‌باشند.و لعاب كمی دارند.بنابراین باید در هنگام افطار غذای حجیم خورده نشود. زیرا هم حجم معده كم شده و معده بیشتر در حال استراحت است تا هضم و هم افراد باید برای سحر گرسنه شوند.

اگر واقعا در هنگام افطار گرسنه نیستید (مانند بعضی دموی ها) لزومی ندارد حتما به محض شنیدن اذان شروع به خوردن غذا كنید. اجازه دهید بدن از شما مطالبه غذا كند.

پس از افطار اولیه، می‌توان از مقداری نان برشته سبوس‌دار با کمی پنیر و گردو و یا سبزی‌خوردن، برای تکمیل وعده افطار بهره برد.

در افطار افرادی هم که نمی‌توانند یا دوست ندارند غذاهای پختنی بخورند. با توجه به مزاج و وضعیت جسمی می‌توانند نان و کره و مربای دلخواهشان را میل نمایند.

خوردنی‌هایی چون شله ‌زرد، شیربرنج، حلوا و… یک وعده غذایی هستند.

از خوردن سالاد، ماست، ترشی‌ و نوشیدنی‌های مختلف پرهیز کنیم و تا جای ممکن از زیتون، هویج پخته و سبزی خوردن استفاده کنیم.

مصرف خوراكی های آبكی و خنك و ترش (البته با توجه به مزاج)  خصوصیات مزاج ها را می توانید در قسمت بلاگ سایت مطالعه فرمائید، مانند لیمو ترش، شربت زرشك، آب انار و تمر هندی تازه توصیه می شود.

زیاده‌روی نکنید

زیاد خوردن در روزهای معمولی سال خوب نیست.چه برسد به ماه رمضان که سیستم گوارشی بدن ساعت‌هایی را بدون مواد غذایی می‌گذراند. اگر فکر می‌کنید هر چه بیشتر بخورید دیر‌تر گرسنه‌تان می‌شود اشتباه می‌کنید. در خوردن وعده سحری و افطاری باید حد اعتدال رعایت شود. غذا و آب را به اندازه‌ای بخورید که بدن‌تان نیاز دارد. با رعایت نکاتی مانند رعایت قدرت هضم، رعایت عادت‌های غذایی و داشتن نشاط پس از غذا خوردن و خوردن وعده‌های سحری و افطاری باعث سلامت معده و بدن، رشد بیشتر عقل و سبکی بیشتر جسم‌تان می‌شوید.

تحرک را کم کنید

در طول روز ماه رمضان، تحرک خود را کم کنید. تا سلولهای بدن نیاز به آب و غذای مضاعف نداشته باشند.مخصوصاً تحرک شدید که موجب تعریق هم می‌شود. رطوبت بدن را به‌شدت می‌کاهد؛ .بهتر است ورزش و جنب‌وجوش و تکاپوی جدی را برای بعد از افطار برنامه‌ریزی کنید.

جورواجورخوری نکنید

از مصائب افطاری دادن در روزگار ما، پیشکش کردن انواعی از غذاهای رنگارنگ است.در حالی که جورواجورخوری، بلای روزه‌دار است. به‌همین دلیل است که برخی از روزه‌داران در ایام پایانی ماه مبارک رمضان با افزایش کبد چرب یا نارسایی معده به‌استقبال عید فطر می‌روند!. افطاری ساده نه‌تنها با صرفه‌جویی ملازمه دارد که برای حفظ سلامت روزه‌دار لازم است. برای همین اگر هم مجبور شدید در سفره مهمانی برای به‌دست آوردن دل میزبان، خوراک متنوع تناول کنید. به معده خود بین افطاری و شام، یک ساعتی فرصت بدهید. به‌ویژه سرد و گرم خوردن و چرب و شیرین روی معده ریختن، بسیار مضر است.

با سردخوری افطار نکنید

نوشیدن آب یخ، خوردن ماست یا سالاد یا هندوانه یا خیار یعنی تحمیل سردی شدید بر معده گرسنه. برای اینکه از دستگاه گوارش خود به‌سبب تحمل چند ساعت گرسنگی تقدیر کنید. با خوراک گرم و لطیف از آن پذیرایی کنید. خرما و یک نوشیدنی گرم مانند آب داغ یا شیر داغ همراه با اندکی گلاب، بهترین پذیرایی از معده روزه‌دار است البته ماست و سالاد یا هندوانه و نیز شربت بیدمشک، کاسنی یا شاطره هم برای کاستن از عطش در روز بعد و هم بهبود کارکرد کبد، مفید است. اما تناول این خوراک سرد را به حداقل یک ساعت بعد از افطار موکول کنید.

برای تقویت معده بکوشید

اگر زخم معده و اثنی‌عشر، سوزش معده، آروغ شدید یا برگردان (رفلاکس) معده دارید. معده خود را با عرق نعناع یا عرق زیره یا عرق زنیان همراه با عسل یا نبات، تقویت کنید. بهترین معجون برای تقویت معده این ترکیب ساده است. یک قاشق تخم بارهنگ را در یک لیوان عرق نعناع، 20 دقیقه بجوشانید. و پس از اینکه ولرم شد با یک قاشق عسل، آخر شبها میل کنید. بدین ترتیب معده شما قوی می‌شود. همزمان از سرخ‌کردنی، ادویه‌های تند، ترشی‌های تیز، ماست و سرکه، کمتر استفاده کنید تا کارکرد معده شما بهبود یابد.

تشنگی در ماه رمضان
اگر در ماه رمضان غذاهای ادویه‌دار گرم و خشک، غذاهای مولد صفرا، خوراک‌های چرب و سرخ‌کردنی بخورید. شک نکنید که طی روز تشنگی امان‌تان را می‌برد. کارهای بدنی زیاد و سنگین، گرمای روز و تابش آفتاب. بوها. فکر و خیال، استرس‌ و احساساتی که موجب افزایش گرما در مغز و قلب و معده و کبد می‌شود. همگی دلایلی هستند که شما را در روز تشنه‌تر می‌کنند.